Çölyak hastalığı nedir?
Çölyak hastalığı (çölyak hastalığı yahut glütene hassas enteropati olarak da bilinir) bir sindirim ve fazlacalu sistem bozukluğudur. Çoklu sistem, birkaç organı etkileyebileceği manasına gelir. Çölyak hastalığı, etkilenen beşerler glüten (buğday, arpa ve çavdar üzere kimi tahıllarda bulunan bir protein) yediğinde bağışıklık sisteminin ince bağırsakta hasara niye olduğu karmaşık bir bağışıklık hastalığıdır.
Çölyak hastalığı ile çölyak dışı glüten hassaslığı içindeki fark nedir?
Çölyak hastalığı ince bağırsağa ziyan verir. Kanda tanıyı doğrulamaya yardımcı olan makul belirteçler vardır. Çölyak dışı glüten hassaslığı bulantı, kusma, karın ağrısı, baş ağrısı, ishal, eklem ağrısı, yorgunluk ve “beyin sisi” üzere semptomlara yol açar. Bunlar yavaşça yahut şiddetli olabilir. Fakat, glüten intoleransı bağırsağa ziyan vermez; kanda spesifik belirteçler yoktur ve teşhis, glütensiz bir diyetin akabinde semptomların düzelmesini gerektirir.
Çölyak hastalığının niçinleri nelerdir?
Olağanda bedenin bağışıklık sistemi, onu yabancı istilacılardan korumak için tasarlanmıştır. Çölyak hastalığı olan şahıslar glüten içeren yiyecekleri yediklerinde, bağışıklık sistemleri bağırsak zarına saldırır. Bu, bağırsaklarda iltihaplanmaya (şişmeye) yol açar ve ince bağırsağın ortasındaki parmaksı çıkınıtlar olan villuslara ziyan verir. Yiyeceklerdeki besinler villuslar tarafınca emilir. Villus hasar görürse, kişi ne kadar yerse yesin besinleri ememez ve yetersiz beslenir.
Çölyak hastalığının belirtileri nelerdir?
Çölyak hastalığının belirtileri, hastalar içinde farklılık gösterir ve şunları içerir:
Çölyak hastalığı, hastayı aşağıdakiler de dahil olmak üzere başka sıhhat meselelerine karşı savunmasız bırakabilir:
Çölyak hastalığı nasıl teşhis edilir?
Gastroenteroloji uzmanınız çölyak hastalığınız olabileceğini düşünürse, dikkatli bir fizik muayene yapacak ve tıbbi geçmişinizi sizinle tartışacaktır. Hekiminiz ayrıyeten glütene karşı antikor düzeylerini ölçmek için bir kan testi yapabilir. Çölyak hastalığı olan şahısların kanlarında daha yüksek düzeylerde muhakkak antikorlar bulunur. kimi vakit kanda çölyak hastalığı için genetik test yapılması gerekebilir.
Hekiminiz, demir düzeylerini tespit etmek için kan testi üzere beslenme eksikliklerini aramak için diğer testler yapabilir. Çölyak hastalığında düşük bir demir düzeyi (anemiye niye olabilir) oluşabilir.
Hekiminiz, villusun hasarını denetim etmek için ince bağırsağınızdan biyopsi alabilir. Biyopside, tabip ağzınızdan ince bağırsağa bir endoskop (ince, içi boş bir tüp) sokar ve bir aletle ince bağırsaktan bir örnek alır. Bu süreç sırasında rastgele bir rahatsızlığı önlemek için sedasyon (uyutma) yahut anestezi ile yapılır.
Çölyak hastalığı nasıl tedavi edilir?
Çölyak hastalığınız var ise, glüten içeren yiyecekleri (buğday, çavdar ve arpa dahil) yiyemezsiniz. Resmi diyet talimatı için bir diyetisyenle görüşmeniz teşvik edilecektir. Diyetinizden gluteni çıkarmak çoklukla durumu birkaç gün ortasında güzelleştirir ve sonunda hastalığın semptomlarını bitmiş oldurir. tıpkı vakitte, villusun güzelleşmesi için ekseriyetle aylar ila yıllar gerekir. Bir çocuk için yaklaşık altı ay ile karşılaştırıldığında, bir yetişkinde bağırsakların güzelleşmesi iki ila üç yıl sürebilir.
Nizamlı tıbbi takip ziyaretlerine (genellikle 3 ayda, 6 ayda ve daha sonra her yıl) gereksiniminiz olacak ve ömrünüzün geri kalanında bu diyette kalmanız gerekecek. Az ölçüde glüten yemek bile bağırsağınıza ziyan verebilir ve sorunu bir daha başlatabilir.
Glutensiz bir diyetin akabinde, makarna, tahıl gevrekleri ve glüten içeren birfazlaca işlenmiş besin da dahil olmak üzere birfazlaca gıdayı yiyemeyeceğiniz manasına gelir. Ayrıyeten, doku yahut lezzeti güzelleştirmek için besine eklenen bileşenlerde ve kimi ilaçlarda glüten olabilir. Daha az besbelli olan birtakım glüten kaynakları içinde dondurma ve salata sosu yer alabilir. Çapraz bulaşma, glütensiz besinler ezkaza glüten ile temas ettiğinde ortaya çıkan öteki bir yaygın glüten deposudur.
Çölyak hastalığınız var ise, bir daha de istikrarlı bir diyet yiyebilirsiniz. Örneğin, başka un tiplerinden (patates, pirinç, mısır yahut soya) yapılan ekmek ve makarnalar mevcuttur. Besin şirketleri ve kimi marketler ayrıyeten glütensiz ekmek ve eserler de taşır.
Meyve, zerzevat, et ve balık üzere yapay olarak işlenmemiş taze yiyecekleri de glüten içermediğinden yiyebilirsiniz.
Çölyak hastalığını nasıl önleyebilirim?
Çölyak hastalığı önlenemez. Lakin çölyak hastalığının erken tespiti ve tedavisi önemli komplikasyonları önleyebilir. Bu niçinle, çölyak hastalığı olan hastaların birinci derece aile üyeleri üzere duruma sahip olma riski daha yüksek olan bireylerde çölyak hastalığını denetim etmek hayli kıymetlidir.
Çölyak hastalığı ile yaşamanın pratik istikametleri nelerdir?
Glutensiz bir diyet ömrünüzde büyük bir değişiklik olacaktır (çölyak hastalığınız var ise yeterli ve gerekli bir değişiklik). Öğlen yemeğinde ne satın aldığınız, dışarıda ne yediğiniz yahut ne atıştırdığınız da dahil olmak üzere yeme alışkanlıklarınızı bir daha düşünmelisiniz. Market alışverişine gittiğinizde, ezkaza glüten alımını önlemek için içerik etiketlerini dikkatlice okuduğunuzdan emin olun. Etiketleri okuduktan daha sonra glüten içeriğinden emin değilseniz, sizin için inançlı değildir.
Besin ve beslenme konusunda uzmanlaşmış bir sıhhat uzmanı olan bir diyetisyen, glütensiz diyet konusunda size yardımcı olabilir. Çölyak hastalığı teşhisi yeni konmuş hastalara yardımcı olabilecek takviye kümeleri da vardır.
Çölyak hastalığı (çölyak hastalığı yahut glütene hassas enteropati olarak da bilinir) bir sindirim ve fazlacalu sistem bozukluğudur. Çoklu sistem, birkaç organı etkileyebileceği manasına gelir. Çölyak hastalığı, etkilenen beşerler glüten (buğday, arpa ve çavdar üzere kimi tahıllarda bulunan bir protein) yediğinde bağışıklık sisteminin ince bağırsakta hasara niye olduğu karmaşık bir bağışıklık hastalığıdır.
Çölyak hastalığı ile çölyak dışı glüten hassaslığı içindeki fark nedir?
Çölyak hastalığı ince bağırsağa ziyan verir. Kanda tanıyı doğrulamaya yardımcı olan makul belirteçler vardır. Çölyak dışı glüten hassaslığı bulantı, kusma, karın ağrısı, baş ağrısı, ishal, eklem ağrısı, yorgunluk ve “beyin sisi” üzere semptomlara yol açar. Bunlar yavaşça yahut şiddetli olabilir. Fakat, glüten intoleransı bağırsağa ziyan vermez; kanda spesifik belirteçler yoktur ve teşhis, glütensiz bir diyetin akabinde semptomların düzelmesini gerektirir.
Çölyak hastalığının niçinleri nelerdir?
Olağanda bedenin bağışıklık sistemi, onu yabancı istilacılardan korumak için tasarlanmıştır. Çölyak hastalığı olan şahıslar glüten içeren yiyecekleri yediklerinde, bağışıklık sistemleri bağırsak zarına saldırır. Bu, bağırsaklarda iltihaplanmaya (şişmeye) yol açar ve ince bağırsağın ortasındaki parmaksı çıkınıtlar olan villuslara ziyan verir. Yiyeceklerdeki besinler villuslar tarafınca emilir. Villus hasar görürse, kişi ne kadar yerse yesin besinleri ememez ve yetersiz beslenir.
Çölyak hastalığının belirtileri nelerdir?
Çölyak hastalığının belirtileri, hastalar içinde farklılık gösterir ve şunları içerir:
- Hiç semptom olmayabilir (çölyak hastalarının birtakım aile üyeleri gibi).
- Sindirim problemleri (karın şişkinliği, ağrı, gaz, kabızlık, ishal, soluk dışkı ve kilo kaybı).
- Dermatit herpetiformis (kaşıntılı ve kabarcıklı bir döküntülü deri hastalığı) ve ağızda yaralar (aftöz ülserler olarak adlandırılır) ismi verilen şiddetli kabarcıklı deri döküntüsü.
- Açıklanamayan anemi (düşük kan sayımı) yahut hepatit (karaciğer iltihabı).
- Kas-iskelet sistemi meseleleri (kas krampları, eklem ve kemik ağrısı) ve diş minesindeki kusurlar.
- Büyüme problemleri ve gelişme geriliği (çocuklarda). Bunun sebebi besinleri emememeleridir.
- Bacaklarda karıncalanma hissi (sinir hasarı ve düşük kalsiyumun niye olduğu).
Çölyak hastalığı, hastayı aşağıdakiler de dahil olmak üzere başka sıhhat meselelerine karşı savunmasız bırakabilir:
- Yetersiz beslenme.
- Osteoporoz, kemikleri zayıflatan ve kırıklara yol açan bir hastalıktır. Bu, kişinin kâfi kalsiyum ve D vitamini emiliminde sorun yaşaması niçiniyle oluşur.
- Kısırlık.
- Bağırsak kanseri (oldukca nadir).
- Tiroid hastalığı yahut karaciğer hastalığı.
- Tip 1 diyabet.
- Romatizmal eklem iltihabı.
- Sjögren sendromu (bezlerin yetersiz nem üretimine niye olan bir bozukluk).
- Otoimmün karaciğer bozuklukları.
Çölyak hastalığı nasıl teşhis edilir?
Gastroenteroloji uzmanınız çölyak hastalığınız olabileceğini düşünürse, dikkatli bir fizik muayene yapacak ve tıbbi geçmişinizi sizinle tartışacaktır. Hekiminiz ayrıyeten glütene karşı antikor düzeylerini ölçmek için bir kan testi yapabilir. Çölyak hastalığı olan şahısların kanlarında daha yüksek düzeylerde muhakkak antikorlar bulunur. kimi vakit kanda çölyak hastalığı için genetik test yapılması gerekebilir.
Hekiminiz, demir düzeylerini tespit etmek için kan testi üzere beslenme eksikliklerini aramak için diğer testler yapabilir. Çölyak hastalığında düşük bir demir düzeyi (anemiye niye olabilir) oluşabilir.
Hekiminiz, villusun hasarını denetim etmek için ince bağırsağınızdan biyopsi alabilir. Biyopside, tabip ağzınızdan ince bağırsağa bir endoskop (ince, içi boş bir tüp) sokar ve bir aletle ince bağırsaktan bir örnek alır. Bu süreç sırasında rastgele bir rahatsızlığı önlemek için sedasyon (uyutma) yahut anestezi ile yapılır.
Çölyak hastalığı nasıl tedavi edilir?
Çölyak hastalığınız var ise, glüten içeren yiyecekleri (buğday, çavdar ve arpa dahil) yiyemezsiniz. Resmi diyet talimatı için bir diyetisyenle görüşmeniz teşvik edilecektir. Diyetinizden gluteni çıkarmak çoklukla durumu birkaç gün ortasında güzelleştirir ve sonunda hastalığın semptomlarını bitmiş oldurir. tıpkı vakitte, villusun güzelleşmesi için ekseriyetle aylar ila yıllar gerekir. Bir çocuk için yaklaşık altı ay ile karşılaştırıldığında, bir yetişkinde bağırsakların güzelleşmesi iki ila üç yıl sürebilir.
Nizamlı tıbbi takip ziyaretlerine (genellikle 3 ayda, 6 ayda ve daha sonra her yıl) gereksiniminiz olacak ve ömrünüzün geri kalanında bu diyette kalmanız gerekecek. Az ölçüde glüten yemek bile bağırsağınıza ziyan verebilir ve sorunu bir daha başlatabilir.
Glutensiz bir diyetin akabinde, makarna, tahıl gevrekleri ve glüten içeren birfazlaca işlenmiş besin da dahil olmak üzere birfazlaca gıdayı yiyemeyeceğiniz manasına gelir. Ayrıyeten, doku yahut lezzeti güzelleştirmek için besine eklenen bileşenlerde ve kimi ilaçlarda glüten olabilir. Daha az besbelli olan birtakım glüten kaynakları içinde dondurma ve salata sosu yer alabilir. Çapraz bulaşma, glütensiz besinler ezkaza glüten ile temas ettiğinde ortaya çıkan öteki bir yaygın glüten deposudur.
Çölyak hastalığınız var ise, bir daha de istikrarlı bir diyet yiyebilirsiniz. Örneğin, başka un tiplerinden (patates, pirinç, mısır yahut soya) yapılan ekmek ve makarnalar mevcuttur. Besin şirketleri ve kimi marketler ayrıyeten glütensiz ekmek ve eserler de taşır.
Meyve, zerzevat, et ve balık üzere yapay olarak işlenmemiş taze yiyecekleri de glüten içermediğinden yiyebilirsiniz.
Çölyak hastalığını nasıl önleyebilirim?
Çölyak hastalığı önlenemez. Lakin çölyak hastalığının erken tespiti ve tedavisi önemli komplikasyonları önleyebilir. Bu niçinle, çölyak hastalığı olan hastaların birinci derece aile üyeleri üzere duruma sahip olma riski daha yüksek olan bireylerde çölyak hastalığını denetim etmek hayli kıymetlidir.
Çölyak hastalığı ile yaşamanın pratik istikametleri nelerdir?
Glutensiz bir diyet ömrünüzde büyük bir değişiklik olacaktır (çölyak hastalığınız var ise yeterli ve gerekli bir değişiklik). Öğlen yemeğinde ne satın aldığınız, dışarıda ne yediğiniz yahut ne atıştırdığınız da dahil olmak üzere yeme alışkanlıklarınızı bir daha düşünmelisiniz. Market alışverişine gittiğinizde, ezkaza glüten alımını önlemek için içerik etiketlerini dikkatlice okuduğunuzdan emin olun. Etiketleri okuduktan daha sonra glüten içeriğinden emin değilseniz, sizin için inançlı değildir.
Besin ve beslenme konusunda uzmanlaşmış bir sıhhat uzmanı olan bir diyetisyen, glütensiz diyet konusunda size yardımcı olabilir. Çölyak hastalığı teşhisi yeni konmuş hastalara yardımcı olabilecek takviye kümeleri da vardır.