ABD’de yaşayan Nobel ödüllü Türk bilim adamı Prof. Dr. Aziz Sancar, laboratuvar deneylerinde epey sık kullanılan EdU isimli bir molekülün, bilhassa beyin kanseri tedavisinde kullanılabileceğini keşfetti.
Sancar verdiği özel röportajda ABD’nin en saygın bilim mecmualarından Ulusal Bilimler Akademisi Bildirileri’nde (PNAS) acil yayımlanan makalesindeki buluşuyla ilgili konuştu.
EdU molekülünün 2008 yılından beri moleküler biyolojide en çok kullanılan kimyasal hususlardan biri olduğunu belirten Sancar, “Bana Nobeli kazandıran DNA tamirat düzeneğini çözmek için 10 yıl çalıştım, sıradan bir şey bulmak için. Bu çalışmayı ise ocak ayında başlattık, şubat ayında olağandışı bir şey olduğunu fark ettik, bunun hücreyi öldürdüğünü fark ettik.” diye konuştu.
Sancar, tıpkı ay bir program için Türkiye’ye gittiğini ve dönüşte 10 kişilik grubu ile deneylere devam ettiklerini kaydederek, “Çünkü daha bir iki deney yapmıştık, pek emin değildik, döndükten daha sonra bu işe devam ettik. Bütün denetimleri yaptık ve bunun katılığını ispat ettik. Ve hücreleri nasıl öldürdüğünü gördük.” dedi.
Hücre kültürüne konulan EdU’nun hem olağan hücreleri tıpkı vakitte kanser hücrelerini öldürdüğünü birkaç yıl evvel bilim insanlarınca bulunduğunu tabir eden Sancar, lakin bunun niçinini bulamadıkları için bu bahisteki çalışmalara devam edilmediğini aktardı.
Sancar, EdU’nun özellikleri ile ilgili konuşmasına şu biçimde devam etti:
“Bu kimyasal husus EdU’nun öbür özelliği de ‘blood brain barrier’ diye bi şey var, ‘kan beyin seddi’ diye Türkçeye çevirebiliriz, ilaçların birden fazla kandan beyin dokusuna geçemiyor. örneğin kanserli hastaların yüzde 80’ninin tedavisinde kullanılan cisplatin isimli ilaç bu bariyerden geçemiyor, o bakımdan beyin kanserleri bununla tedavi edilemiyor. Bu EdU kolay kolay hiç sorun olmadan (beyne) giriyor. Biz de bu iki şeyi bir ortaya koyduk, bu kanser hücresini öldürüyor beyne kolay kolay giriyor. Olağan beyin hücreleri DNA sentezi yapmadıkları için bu kimyasal maddeyi DNA’larına koymuyorlar ancak kanser hücreleri devamlı çoğaldıkları için DNA sentezi yapıyor ve EdU’yu DNA’larına alıyorlar. daha sonra (hücredeki) ekzisyon tamir onu çıkarıyor, tekrar koyuyor, tekrar çıkarıyor, sonunda kör bir döngü oluyor ve hücre ölüyor.”
Buluş, evvel fareler üzerinde daha sonra istekli hastalarda denenecek
Tam açılımı “5-ethynyl-2-deoxyuridine” olan EdU’nun olağan DNA’da bulunan timin sentetik bir hali olduğu bilgisini veren Sancar, başka moleküllerle ortalarındaki farkın hayli az olduğunu, DNA’nın da bu farkı goremeyerek EdU’yu içine aldığını belirtti.
Sancar, buluşla ilgili gelinen noktadan daha sonraki süreç için de şunları kaydetti:
“bu biçimde bir duruma gelince, takip edilecek yol, evvel farelerde denersiniz, farelerde olumlu sonuç alırsanız istekli insanlara geçersiniz. Biz fare deneyi yapan beyin kanseri bir profesör ile anlaştık, onunla kasım yahut aralık ayında birlikte fare deneylerine başlayacağız. Şayet farelerdeki beyin tümörünü öldürebilirsek daha sonra insanlara geçeceğiz.”
Fare deneylerinin bitmesinin 2 yıl alabileceğini belirten Sancar, bu araştırmaların ekseriyetle uzun ve kıymetli olduğunu ve birden fazla vakit da sonuç vermeyebileceğine işaret etti.
Sancar, şu kademede bu buluşun insan tedavisinde muvaffakiyet oranının yüzde 3 olarak gördüğünü kaydederek, kanser hastalarına da “Mesajım şu, optimist olun, şimdiki imkanlarla en düzgününü yapmaya çalışın.” diye seslendi.
Türkiye’de bu mevzuda başarılı tedaviler yapıldığını vurgulayan Sancar, şöyleki devam etti:
“Bir hastanın babası kızına yapılan müdahalelerin özetini bana gösterdi. Bizim Türk hekimleri cerrahi alanda Avrupa’nın birfazlaca ülkesinden, ABD’nin biroldukca eycihazından çok ileride, epeyce başarılı ve çağdaş ameliyatlar yapılabiliyor ve başarılı sonuçlar alınabiliyor. Bu bakımdan iyimserliğe devam edin. Lakin bu EdU şu an kullanılacak safhada değil, inşallah olumlu sonuç alırız, Türkiye’mize, halkımıza, insanlığa faydalı bir şey yapmış oluruz.”
“Bu dünyaya gelmişiz, yeterli bir şey bırakıp göçüp gideceğiz”
Aziz Sancar, 75 yaşına karşın hala bu kadar azimle çalışmasının sırrına dair soruya da şu cevabı verdi:
“Bu tıp sorulara yanıtım şu. Biz Türkler hengame etmeyi hayli severiz, ben bunu yapmamaya yemin ettim ve yapmıyorum. O bakımdan Türk gençlerine ekseriyetle, Türk insanına benim mesajım: Aman kardeşim arbede etmeyi bırakın, birbirinizi tenkit etmeyi bırakın, hele bu toplumsal medya çıkalı milletin işi gücü birbirine sataşmak oldu. Ben toplumsal medyayı bir orta arkadaşların zoruyla kullandım, baktım bunun yarardan fazlaca ziyanı var, onu da kullanmıyorum. Bu dünyaya gelmişiz, yeterli bir şey bırakıp göçüp gideceğiz, benim niyetim bu. Bunun üzere olumlu bir şeyler yapmak, bilirsiniz ben epeyce milliyetçiyim, herkes bilir, hem Türkiye’ye hem Türk dünyasına ve genel olarak insanlığa katkı yapınca beni keyifli eden o.”
Sancar verdiği özel röportajda ABD’nin en saygın bilim mecmualarından Ulusal Bilimler Akademisi Bildirileri’nde (PNAS) acil yayımlanan makalesindeki buluşuyla ilgili konuştu.
EdU molekülünün 2008 yılından beri moleküler biyolojide en çok kullanılan kimyasal hususlardan biri olduğunu belirten Sancar, “Bana Nobeli kazandıran DNA tamirat düzeneğini çözmek için 10 yıl çalıştım, sıradan bir şey bulmak için. Bu çalışmayı ise ocak ayında başlattık, şubat ayında olağandışı bir şey olduğunu fark ettik, bunun hücreyi öldürdüğünü fark ettik.” diye konuştu.
Sancar, tıpkı ay bir program için Türkiye’ye gittiğini ve dönüşte 10 kişilik grubu ile deneylere devam ettiklerini kaydederek, “Çünkü daha bir iki deney yapmıştık, pek emin değildik, döndükten daha sonra bu işe devam ettik. Bütün denetimleri yaptık ve bunun katılığını ispat ettik. Ve hücreleri nasıl öldürdüğünü gördük.” dedi.
Hücre kültürüne konulan EdU’nun hem olağan hücreleri tıpkı vakitte kanser hücrelerini öldürdüğünü birkaç yıl evvel bilim insanlarınca bulunduğunu tabir eden Sancar, lakin bunun niçinini bulamadıkları için bu bahisteki çalışmalara devam edilmediğini aktardı.
Sancar, EdU’nun özellikleri ile ilgili konuşmasına şu biçimde devam etti:
“Bu kimyasal husus EdU’nun öbür özelliği de ‘blood brain barrier’ diye bi şey var, ‘kan beyin seddi’ diye Türkçeye çevirebiliriz, ilaçların birden fazla kandan beyin dokusuna geçemiyor. örneğin kanserli hastaların yüzde 80’ninin tedavisinde kullanılan cisplatin isimli ilaç bu bariyerden geçemiyor, o bakımdan beyin kanserleri bununla tedavi edilemiyor. Bu EdU kolay kolay hiç sorun olmadan (beyne) giriyor. Biz de bu iki şeyi bir ortaya koyduk, bu kanser hücresini öldürüyor beyne kolay kolay giriyor. Olağan beyin hücreleri DNA sentezi yapmadıkları için bu kimyasal maddeyi DNA’larına koymuyorlar ancak kanser hücreleri devamlı çoğaldıkları için DNA sentezi yapıyor ve EdU’yu DNA’larına alıyorlar. daha sonra (hücredeki) ekzisyon tamir onu çıkarıyor, tekrar koyuyor, tekrar çıkarıyor, sonunda kör bir döngü oluyor ve hücre ölüyor.”
Buluş, evvel fareler üzerinde daha sonra istekli hastalarda denenecek
Tam açılımı “5-ethynyl-2-deoxyuridine” olan EdU’nun olağan DNA’da bulunan timin sentetik bir hali olduğu bilgisini veren Sancar, başka moleküllerle ortalarındaki farkın hayli az olduğunu, DNA’nın da bu farkı goremeyerek EdU’yu içine aldığını belirtti.
Sancar, buluşla ilgili gelinen noktadan daha sonraki süreç için de şunları kaydetti:
“bu biçimde bir duruma gelince, takip edilecek yol, evvel farelerde denersiniz, farelerde olumlu sonuç alırsanız istekli insanlara geçersiniz. Biz fare deneyi yapan beyin kanseri bir profesör ile anlaştık, onunla kasım yahut aralık ayında birlikte fare deneylerine başlayacağız. Şayet farelerdeki beyin tümörünü öldürebilirsek daha sonra insanlara geçeceğiz.”
Fare deneylerinin bitmesinin 2 yıl alabileceğini belirten Sancar, bu araştırmaların ekseriyetle uzun ve kıymetli olduğunu ve birden fazla vakit da sonuç vermeyebileceğine işaret etti.
Sancar, şu kademede bu buluşun insan tedavisinde muvaffakiyet oranının yüzde 3 olarak gördüğünü kaydederek, kanser hastalarına da “Mesajım şu, optimist olun, şimdiki imkanlarla en düzgününü yapmaya çalışın.” diye seslendi.
Türkiye’de bu mevzuda başarılı tedaviler yapıldığını vurgulayan Sancar, şöyleki devam etti:
“Bir hastanın babası kızına yapılan müdahalelerin özetini bana gösterdi. Bizim Türk hekimleri cerrahi alanda Avrupa’nın birfazlaca ülkesinden, ABD’nin biroldukca eycihazından çok ileride, epeyce başarılı ve çağdaş ameliyatlar yapılabiliyor ve başarılı sonuçlar alınabiliyor. Bu bakımdan iyimserliğe devam edin. Lakin bu EdU şu an kullanılacak safhada değil, inşallah olumlu sonuç alırız, Türkiye’mize, halkımıza, insanlığa faydalı bir şey yapmış oluruz.”
“Bu dünyaya gelmişiz, yeterli bir şey bırakıp göçüp gideceğiz”
Aziz Sancar, 75 yaşına karşın hala bu kadar azimle çalışmasının sırrına dair soruya da şu cevabı verdi:
“Bu tıp sorulara yanıtım şu. Biz Türkler hengame etmeyi hayli severiz, ben bunu yapmamaya yemin ettim ve yapmıyorum. O bakımdan Türk gençlerine ekseriyetle, Türk insanına benim mesajım: Aman kardeşim arbede etmeyi bırakın, birbirinizi tenkit etmeyi bırakın, hele bu toplumsal medya çıkalı milletin işi gücü birbirine sataşmak oldu. Ben toplumsal medyayı bir orta arkadaşların zoruyla kullandım, baktım bunun yarardan fazlaca ziyanı var, onu da kullanmıyorum. Bu dünyaya gelmişiz, yeterli bir şey bırakıp göçüp gideceğiz, benim niyetim bu. Bunun üzere olumlu bir şeyler yapmak, bilirsiniz ben epeyce milliyetçiyim, herkes bilir, hem Türkiye’ye hem Türk dünyasına ve genel olarak insanlığa katkı yapınca beni keyifli eden o.”