Endoskopi nedir? hangi durumlarda yapılır?

Bilgin

Global Mod
Global Mod
ENDOSKOPİ NEDİR? HANGİ DURUMLARDA YAPILIR?

Endoskopi
en kısa tarifiyle ağız ortasından mide çıkışı ve on iki bağırsağın birinci kısmına kadar olan sindirim sistemi kısımlarının kamera ile incelenmesidir. Süreç ucunda küçük kamera bulunan elastik kıvamda yüksek teknoloji eseri bir hortum (endoskop) ile olmaktadır. Endoskopi sürecinin öbür bir ismi gastroskopidir.

Endoskopi ile ağız boşluğu, boğaz, yemek borusu, mide ve on iki parmak bağırsağı kamera ile net olarak görülebilmektedir. Hastalıklar (ülser, kanser gibi) teşhis edilmektedir. Kimi durumlarda endoskopik tedaviler yapılmaktadır (kanama durdurma gibi).

Endoskopi anestezi hekimi eşliğinde, tam uyutularak, hastaya rastgele bir şey hissettirmeden inançla uygulanmaktadır. Endoskopinin yan tesirleri çok az olup ihmal edilecek seviyededir.

Endoskopi en ülkü bir biçimde bu alanda uzmanlık yapan gastroenteroloji uzmanı doktorlar tarafınca yapılmalıdır. Endoskopi kimi vakit hiç bir şikâyeti olmayan hastalara rutin yapılmaktadır. kimi vakit de bariz yakınması olan bireylere tetkik emeliyle yapılmaktadır.

Rutin endoskopi kimlere yapılmalıdır?

  • 45-50 yaşına gelen herkes endoskopi yaptırmalıdır. Zira günümüzde kanser olmadan kanser öncüsü lezyonları erkenden saptayıp tedavi etmek artık genel bir uygulama olmuştur. Mide kanserini erken basamakta yahut olmadan teşhis etmenin en değerli yolu endoskopidir.
  • Bunun haricinde ailede mide-yemek borusu kanseri olanlarda endoskopi daha erken yapılmalıdır. Bu durumda ailede kanser olan hastanın kanser olmasından evvelki 10.yılından başlayarak endoskopik takip yapılmalıdır. Örneğin ablası 40 yaşında mide kanseri olan bir kardeş 30 yaşından itibaren endoskopi yapmaya başlamalıdır.
Rutin endoskopi haricinde öteki hastalar ne vakit endoskopi yaptırmalıdır?

  • Endoskopinin yaşı yoktur. Gereklilik halinde her yaşta endoskopi yapılabilir. Hastanın kıymetli bir şikayeti var ise, hekim gerekli görüyorsa endoskopi yapılabilir.
  • İlaçlarla geçmeyen;
    • Mide ağrısı
    • Mide yanması
    • Reflü şikayetleri
    • Kusma
    • Göğüs yanması
    • Şişkinlik
    • Erken doyma
    • Kilo kaybı
    • Kanlı kusma
    • …vb. her durumda endoskopi yapılabilir
  • Kansızlık (anemi)
  • Çölyak hastalığı şüphesi
  • Ailede kanser kıssası olanlar
  • Crohn hastalığı olanlar
  • Siroz hastalığı olanlar
  • Botox ve balon üzere kilo verme amaçlı
  • Mideden kesim (biyopsi) alınması gerektiğinde
  • …vb. biroldukca durumda endoskopi yapılabilir.
Endoskopi ile yemek borusu, mide ve bağırsağın birinci kısmı tam olarak kamera ile görülür. Gereğinde helikobakter bakterisi ve mikroskop altında görülebilen hastalıklar (displazi, metaplazi gibi) için kesim alınabilir. Modülün kararına nazaran gereğinde endoskopik takibin devamı gerekebilir.

Endoskopi kararında mide ülseri saptananlar, atrofi ve metaplazi saptananlar, mideye balon dilatasyon uygulananlar, siroz varisi tedavisi gorenler, ailede kanser öyküsü olanlar hekimin önereceği periyod dahilinde endoskopi yineına gereksinim duyabilir. Endoskopi yenidenı hastanın şikayeti ile alakalı bir durum değildir. Hastalığın ilerleyip ilerlemediğini saptamak için belirli müddetler ile endoskopi yapılabilir.

Endoskopinin alternatifi var mıdır? Endoskopi eşsiz bir tetkik olup alternatifi yoktur. Tabi ki endoskopi yapılamadığında tomografi, MR üzere tetkikler ile görüntüleme yapılabilir. Fakat bunlar endoskopinin bize sunduğu imkanların yanına bile yaklaşamazlar.

Son olarak şöyleki özetleyelim. Şayet bir sıkıntımız var ise her yaşta endoskopi yaptırabiliriz. Mümkün olduğunca gastroenteroloji kısmı takibinde kalalım. Bunun haricinde 45-50 yaşına geldiğimizde -nasıl ki bayanlar göğüs ve rahim ağzı muayenesi, erkekler prostat muayenesi yaptırıyorlar- bizde hiç bir şikayet beklemeden tümör taraması maksadıyla endoskopi ve kolonoskopi yaptıralım.

Doç. Dr. Turan ÇALHAN