Kasık fıtığı (inguinal herni) çocuklarda en sık rastlanan kasık bölgesi cerrahi patolojilerdenir. Her 100 çocuktan 1-5’inde kasık fıtığı görülmektedir. Çok sık görülmesine karşın kimi vakit geçikmiş teşhis durumunda ağırlaşmalara niye olabilir.
Kasık fıtığı nedir?
Kasık fıtığı karın içi organlarınn kasık bölgesinden ciltaltına çıkması durumudur. Çocuklar gülerken, ağlarken yahut karın içi basıncı artıran kabızlık üzere durumlarda kasık bölgesinde görülen şişlik, çocuk sakinleyince sıklıkla resen kaybolur. Erişkinlerde direk kasık fıtığı (direk karın ön duvarından ciltaltına çıkan) görülürken, çocuklarda daha epeyce indirek kasık fıtığı (kasık kanalı boyunca uzanan) görülmektedir.
Kasık fıtığı nasıl gelişir?
Çocuklarda kasık fıtığı doğum daha sonrası kazanılmış bir patolojiden çok doğumsal bir anomalidir ve anne karnındaki gelişmenin sonlanmamasından kaynaklanmaktadır. Anne karnında gelişen bebeğin gonodal organları (erkeklerde testis, kızlarda over) böbrek seviyyesinde gelişir ve doğuma yanlışsız aşağıya inmeye başlarlar. Kızlarda over pelvise kadar inerken, erkeklerde testisler karın boşluğunun çıkıp keselere kadar inerler. Erkeklerde testis inişi sırasında karın içi zardan (periton) oluşan bir yolu (processus vaginalis) kullanır ve iniş tamamlandıktan daha sonra bu yol doğumdan evvel bizatihi kapanır. Kızlardaysa rahmi kasık bölgesine asan bağlar bu bölgeden geçmektedir. Gelişim sırasında karın içi zardan oluşan bu yol kapanmazsa (patent processus vaginalis) kasık fıtığı gelişebilir.
Çocuklarda kasık fıtığı çocuğun hayli fazla ağlaması, fazlaca gazlı olması üzere durumlar niçiniyle oluşmaz, bu üzere durumlar önce mevcut olan fıtığın aşikâr bulunmasına yol açar.
Bazı ender durumlarda kasık fıtığı öteki sistem hastalıklarıyla bir arada görülebilir.
Belirtileri
Kasık fıtığının klassik belirtisi erkek ve kız çocuklarında kasık bölgesinde cilt altında ele gelen, sıklıkla çocuk sakinleyince yahut o bölgeye dokununca kaybolan, içi gaz dolu şişlikle kendini aşikâr eder. Kasık fıtığı sıkışmadıkca çocuğu rahatsız etmez, ağrı yapmaz. Şişlik kız çocuklarında yalnızca kasıkta görülürken, erkeklerde hem kasıkta, tıpkı vakitte keseye gerçek uzanmış şişlik halinde olabilir.
Tanısı
Ailenin verdiği hikayeye ve hekimin muayenesine göre kasık fıtığı tanısı temalır. Ailenin kasık bölgesinde inip-çıkan şişlik tanım etmesi ve hekimin muayenesi sırasında fıtığın ele gelmesi kesin teşhis için kafidir. Nadiren muayene sırasında fıtığın ele gelmemesi ve ailenin hikayesinin kesin olmadığı durumlarda ultrason muayenesine gerek duyulabilir.
Kimlerde ve ne vakit görülür?
Erkek çocuklarında kız çocuklarına nazaran görülme sıklığı 3 – 10 kat daha fazladır. Fıtığı olan yaklaşık her 9 çocuktan birinin ailesinde de fıtık hikayesi mevcuttur.
Çoğunlukla sağ tarafda (%60) görülse de, %10 her iki tarafda da görülebilir. Sol tarafında fıtık olan çocuklarda her iki tarafında da fıtık gelişme talihi, sağ tarafında fıtık olanlara nazaran daha yüksek olduğu düşünülmektedir.
Çocuklarda fıtıkların birçok hayatın birinci yılında, bilhassa de birinci bir kaç ay ortasında görülür. Ortalama ameliyat yaşı 6 aydır. Prematüre bebeklerde fıtık görülme mümkünlüğü daha yüksektir ve 32 gebelik haftasından daha evvel doğanlarda bu oran %13, doğum yükü 1000gr’ın altında olanlardaysa %30’dur.
Tedavisi
Kasık fıtıklarının tedavisi cerrahidir. Zaten iyileşmez, ilaçla tedavisi yoktur. Kasık fıtıklarında acil ameliyat gerekmese de, epeyce uzun müddet beklenilmesi de fıtığın boğulma riski niçiniyle sakıncalı olabilir. Teşhis konulduktan daha sonra kısa mühlet ortasında planlı ameliyat yapılması gerekmektedir.
Ameliyat öncesi tüm cerrahi süreçlerde olduğu üzere detaylı hikaye alınır, fizik muayene yapılır. Ameliyat öncesi tetkikleri yapılır ve anestezioloji uzmanının bakışı yapılır.
Ameliyat öncesi çocuğun yaşına göre açlık durumu belirlenir. Ameliyat genel anestezi altında çocuk uyutularak yapılır. Ameliyatdan daha sonra belirlenen müddette beslenen çocuk tıpkı gün 3-4 saat ortasında konuta taburcu edilir. Ameliyatdan daha sonraki birinci gün ve birinci ayın sonunda denetime çağrılır.
Ameliyat cerrahın ve ailenin seçimine nazaran açık yahut kapalı (laparoskopik) olarak yapılabilir. Açık usulde kasık bölgesinde fıtık olan tarafda 2-3cm’lik kesi yapılarak fıtık kesesi bulunur ve bağlanır. Kapalı – laparoskopik sistemdeyse yalnızca göbekten yapılan 5mm’lik bir kesiden karın içi özel aygıtlarla görüntülenir ve kasıktan ince bir iğne sayesinde özel bir teknikle fıtık tamiri yapılır.
Fıtığın sıkışma riskine dikkat
Fıtık vakti cilt altına çıkan karın içi organlar (bağırsaklar ve kimi vakit kızlara yumurtalık) sıklıkla tabiatıyla yahut yavaşça basınçla karın içine geri dönerler. Ama kimi durumlarda çıkan karın içi organ fıtık kesesinin boynunda sıkışır (inkarserasyon) ve karın içine dönemez. Her 6 fıtıktan birinde sıkışma riski vardır. Fıtık boğulması olarak da bilinen bu durumda organın kanlanması giderek bozulur ve ömrü tehtid edici durumlara niye olabilir.
Kasık bölgesinde şişliğin gerilememesi, bu bölgede kızarıklık, ağrı olması, çocuğun huzursuz olması, genel durumunun bozulması, karında şişlik, kusma durumlarında hiç beklenmeden doktora başvurulması gerekmektedir. Sıkışmış fıtık durumunda tabip müdahalesi vakti da fıtık karın içine gönderilemezse çocuğun acil ameliyata alınması gerekmektedir.
Kasık fıtığı nedir?
Kasık fıtığı karın içi organlarınn kasık bölgesinden ciltaltına çıkması durumudur. Çocuklar gülerken, ağlarken yahut karın içi basıncı artıran kabızlık üzere durumlarda kasık bölgesinde görülen şişlik, çocuk sakinleyince sıklıkla resen kaybolur. Erişkinlerde direk kasık fıtığı (direk karın ön duvarından ciltaltına çıkan) görülürken, çocuklarda daha epeyce indirek kasık fıtığı (kasık kanalı boyunca uzanan) görülmektedir.
Kasık fıtığı nasıl gelişir?
Çocuklarda kasık fıtığı doğum daha sonrası kazanılmış bir patolojiden çok doğumsal bir anomalidir ve anne karnındaki gelişmenin sonlanmamasından kaynaklanmaktadır. Anne karnında gelişen bebeğin gonodal organları (erkeklerde testis, kızlarda over) böbrek seviyyesinde gelişir ve doğuma yanlışsız aşağıya inmeye başlarlar. Kızlarda over pelvise kadar inerken, erkeklerde testisler karın boşluğunun çıkıp keselere kadar inerler. Erkeklerde testis inişi sırasında karın içi zardan (periton) oluşan bir yolu (processus vaginalis) kullanır ve iniş tamamlandıktan daha sonra bu yol doğumdan evvel bizatihi kapanır. Kızlardaysa rahmi kasık bölgesine asan bağlar bu bölgeden geçmektedir. Gelişim sırasında karın içi zardan oluşan bu yol kapanmazsa (patent processus vaginalis) kasık fıtığı gelişebilir.
Çocuklarda kasık fıtığı çocuğun hayli fazla ağlaması, fazlaca gazlı olması üzere durumlar niçiniyle oluşmaz, bu üzere durumlar önce mevcut olan fıtığın aşikâr bulunmasına yol açar.
Bazı ender durumlarda kasık fıtığı öteki sistem hastalıklarıyla bir arada görülebilir.
Belirtileri
Kasık fıtığının klassik belirtisi erkek ve kız çocuklarında kasık bölgesinde cilt altında ele gelen, sıklıkla çocuk sakinleyince yahut o bölgeye dokununca kaybolan, içi gaz dolu şişlikle kendini aşikâr eder. Kasık fıtığı sıkışmadıkca çocuğu rahatsız etmez, ağrı yapmaz. Şişlik kız çocuklarında yalnızca kasıkta görülürken, erkeklerde hem kasıkta, tıpkı vakitte keseye gerçek uzanmış şişlik halinde olabilir.
Tanısı
Ailenin verdiği hikayeye ve hekimin muayenesine göre kasık fıtığı tanısı temalır. Ailenin kasık bölgesinde inip-çıkan şişlik tanım etmesi ve hekimin muayenesi sırasında fıtığın ele gelmesi kesin teşhis için kafidir. Nadiren muayene sırasında fıtığın ele gelmemesi ve ailenin hikayesinin kesin olmadığı durumlarda ultrason muayenesine gerek duyulabilir.
Kimlerde ve ne vakit görülür?
Erkek çocuklarında kız çocuklarına nazaran görülme sıklığı 3 – 10 kat daha fazladır. Fıtığı olan yaklaşık her 9 çocuktan birinin ailesinde de fıtık hikayesi mevcuttur.
Çoğunlukla sağ tarafda (%60) görülse de, %10 her iki tarafda da görülebilir. Sol tarafında fıtık olan çocuklarda her iki tarafında da fıtık gelişme talihi, sağ tarafında fıtık olanlara nazaran daha yüksek olduğu düşünülmektedir.
Çocuklarda fıtıkların birçok hayatın birinci yılında, bilhassa de birinci bir kaç ay ortasında görülür. Ortalama ameliyat yaşı 6 aydır. Prematüre bebeklerde fıtık görülme mümkünlüğü daha yüksektir ve 32 gebelik haftasından daha evvel doğanlarda bu oran %13, doğum yükü 1000gr’ın altında olanlardaysa %30’dur.
Tedavisi
Kasık fıtıklarının tedavisi cerrahidir. Zaten iyileşmez, ilaçla tedavisi yoktur. Kasık fıtıklarında acil ameliyat gerekmese de, epeyce uzun müddet beklenilmesi de fıtığın boğulma riski niçiniyle sakıncalı olabilir. Teşhis konulduktan daha sonra kısa mühlet ortasında planlı ameliyat yapılması gerekmektedir.
Ameliyat öncesi tüm cerrahi süreçlerde olduğu üzere detaylı hikaye alınır, fizik muayene yapılır. Ameliyat öncesi tetkikleri yapılır ve anestezioloji uzmanının bakışı yapılır.
Ameliyat öncesi çocuğun yaşına göre açlık durumu belirlenir. Ameliyat genel anestezi altında çocuk uyutularak yapılır. Ameliyatdan daha sonra belirlenen müddette beslenen çocuk tıpkı gün 3-4 saat ortasında konuta taburcu edilir. Ameliyatdan daha sonraki birinci gün ve birinci ayın sonunda denetime çağrılır.
Ameliyat cerrahın ve ailenin seçimine nazaran açık yahut kapalı (laparoskopik) olarak yapılabilir. Açık usulde kasık bölgesinde fıtık olan tarafda 2-3cm’lik kesi yapılarak fıtık kesesi bulunur ve bağlanır. Kapalı – laparoskopik sistemdeyse yalnızca göbekten yapılan 5mm’lik bir kesiden karın içi özel aygıtlarla görüntülenir ve kasıktan ince bir iğne sayesinde özel bir teknikle fıtık tamiri yapılır.
Fıtığın sıkışma riskine dikkat
Fıtık vakti cilt altına çıkan karın içi organlar (bağırsaklar ve kimi vakit kızlara yumurtalık) sıklıkla tabiatıyla yahut yavaşça basınçla karın içine geri dönerler. Ama kimi durumlarda çıkan karın içi organ fıtık kesesinin boynunda sıkışır (inkarserasyon) ve karın içine dönemez. Her 6 fıtıktan birinde sıkışma riski vardır. Fıtık boğulması olarak da bilinen bu durumda organın kanlanması giderek bozulur ve ömrü tehtid edici durumlara niye olabilir.
Kasık bölgesinde şişliğin gerilememesi, bu bölgede kızarıklık, ağrı olması, çocuğun huzursuz olması, genel durumunun bozulması, karında şişlik, kusma durumlarında hiç beklenmeden doktora başvurulması gerekmektedir. Sıkışmış fıtık durumunda tabip müdahalesi vakti da fıtık karın içine gönderilemezse çocuğun acil ameliyata alınması gerekmektedir.