Doğumdan daha sonra erkek çocuklarında bir yahut her iki testisin keseye (skrotum) inmemesi durumu inmemiş testis (kriptorşidizim) olarak isimlendirilir. İnmemiş testis erkek çocuklarından en sık rastlanan doğumsal bozukluklardandır.
Görülme sıklığı
Vaktinde doğan erkek bebeklerinin %1 – 4,6’sında, erken doğan prematüre bebeklerin ise %1,1 – 45’inde görülebilmektedir. Doğumdan daha sonraki birinci bir kaç ay ortasında testislerin keseye inme süreci devam edebilir ve 1 yaşına gelen erkek çocukların yaklaşık %1’inde inmemiş testis görülür.
İnmemiş testislerin %70’i tek taraflı, %30’u çift tarafldıır. Tek taraflı olanların da büyük çoğunluğu sağ taraflıdır.
İnmemiş tesis niye gelişir?
İnmemiş testisin gelişmeninde hormonal, genetik ve etraf faktörlerinin tesirli olduğu düşünülmektedir. Anne karnındayken yaklaşık 7 – 8. haftalardan başlayarak birtakım hormonların tesiriyle testisler gelişmeye başlar ve gebeliğin sonuna yanlışsız hormonal ve genetik faktörlerin de sayesinde kasık gölgesinden geçerek skrotuma inerler. Testislerin karın boşluğu haricinde olmalarının sebebi gelişimleri için gerekli sıcaklığın beden sıcaklığından daha düşük olmasıdır.
Aşağıda sıralanan birtakım niçinlerin inmemiş testis gelişmenine niye olduğu düşünülmektedir:
Nasıl teşhis konur?
Ailenin konuttaki müşahedeleri yahut genel çocuk muayenesi sırasında fark edilir ve Çocuk Cerrahının muayenesinde mutlaklaşır. Muayene vakti testisler kese haricinde her hangi bir yerde ele gelebilir yahut hiç bir yerde ele bulunamayabilir.
Gereksinim halinde ultrasonografi tatkiği yapılır. MR yahut bilgisayarlı tomografi epey daha ender kullanılır
Ele gelmeyen testislerde hem teşhis, hem tedavi emelli kapalı metotla (laparoskopi) karın içine bakılır.
İnmemiş testis çeşitleri
İki ana çeşit inmemiş testis mevcuttur: Ele gelen ve ele gelmeyen
Ele gelen inmemiş testis:
Retraktil testis nedir?
Retraktil yahut utangaç testis testisi asan kasların çeşitli niçinlerle (soğuk, endişe, travma) kasılması daha sonrası testisin keseden üste hakikat çıkma durumudur. Çoğunlukla 6-7 yaşa kadar zaten düzelir. Lakin takiplerde testis sıklıkla kesenin haricinde, kasık bölgesinde vakit geçiriyorsa inmemiş testis olarak kabul edilip ameliyatla indirilmesi gerekmektedir.
Önceden yerinde olan testis daha sonradan üst çıkar mı?
Bazı durumlarda küçük yaşlarda kesede olan testis çocuğun büyümesiyle yer değiştirir ve inmemiş testis gelişebilir. Bu durum testisi asan bağların büyüme suratının çocuğun büyüme suratına yetişemediği durumlarda görülür ve ameliyat gerektirir.
Kazanılmış inmemiş testis
Önceden yerinde olan testis kasık bölgesine yönelik yapılan cerrahi ameliyatlardan daha sonra üst çıkabilir ve buna kazanılmış inmemiş testis denir.
Ne vakit ve nasıl tedavi edilmeli?
Doğumda inmemiş testisi olan çocuklar 6 ayına kadar takip edilir. Bu yaştan daha sonra hala yerine inmemiş testislerin inme bahtı epey daha düşüktür ve tedavi edilmesi gerekmektedir. Tedavi
çocuğun 1 yaşına kadar, en geç 18 aylığına kadar yapılmalıdır.
Erken doğumlu prematüre bebeklerde testislerin keseye inmesi doğumdan daha sonraki periyotta daha uzun mühlet devam edebilir ve bu niçinle çocukların düzeltilmiş yaşının 6 ay olacağı vakte kadar tekip edilmesi gerekmektedir.
İnmemiş testisin kesin tedavisi ameliyatla testislerin keseye indirilmesidir. Muvaffakiyet oranı tek taraflı olgularda %89 – 100 içinde olup, iki taraflı olgularda daha düşüktür. Karın ortasındaki testislerdeyse muvaffakiyet talihi biraz daha düşük olup, bir kaç kademeli laparoskopik ameliyat gerektirebilir.
Ameliyat öncesi, ameliyat vakti ve ameliyat daha sonrası dönem
İnmemiş testis niçiniyle ameliyat edilecek çocuk ameliyat öncesi çocuk cerrahisi ve anestezioloji uzmanları tarafınca detaylı muayene edilir. Gerekli analizler alınır.
Ameliyat genel anestezi altında ekseriyetle kasıktan yapılan küçük kesiden uygulanır. Testis bulunarak keseye indirilir. Eş vakitli kasık fıtığı var ise tıpkı ameliyatla onarılır. daha sonrasında cilt emilebilir kozmetik dikişlerle kapatılır. daha sonrasında dikiş alınmasına gerek olmuyor. Ailenin isteğine bakılırsa eş vakitli sünnet de yapılabilir. Bu durum ameliyat daha sonrası çocuk için ek düşünce yahut fazladan ağrı yaratmaz.
Testisler ameliyat öncesi muayenede ele gelmediğinden kapalı ameliyatla laparoskopik olarak karın içine bakılır. Laparoskopik bakış vakti bir kaç durumla karşılaşılabilir.
Ameliyat daha sonrası bir kaç saat ortasında çocuk beslenerek meskene taburcu edilir. daha sonrasında makul aralıklarla denetime çağrılır.
Ameliyat daha sonrası nelere dikkat edilmeli?
Ameliyat daha sonras devirde takip hedefli nizamlı denetimler değer arz etmektedir. Ameliyat daha sonrası erken devirde yara yerinde nadiren enfeksiyon yahut kanama olabilir, keselerde süreksiz şişlik ve morluk görülebilir. Geç devirdeyse ender de olsa testis indirildiği yerden üst çıkabilir, testisin boyutunda küçülme olabilir.
İnmemiş testis tedavi edilmezse kararı ne olur?
Testisler vaktinde yerine indirilmezse birtakım istenmeyen durumlara yol açabilir. Bunlardan başlıcaları bu türlü sıralanabilir:
Görülme sıklığı
Vaktinde doğan erkek bebeklerinin %1 – 4,6’sında, erken doğan prematüre bebeklerin ise %1,1 – 45’inde görülebilmektedir. Doğumdan daha sonraki birinci bir kaç ay ortasında testislerin keseye inme süreci devam edebilir ve 1 yaşına gelen erkek çocukların yaklaşık %1’inde inmemiş testis görülür.
İnmemiş testislerin %70’i tek taraflı, %30’u çift tarafldıır. Tek taraflı olanların da büyük çoğunluğu sağ taraflıdır.
İnmemiş tesis niye gelişir?
İnmemiş testisin gelişmeninde hormonal, genetik ve etraf faktörlerinin tesirli olduğu düşünülmektedir. Anne karnındayken yaklaşık 7 – 8. haftalardan başlayarak birtakım hormonların tesiriyle testisler gelişmeye başlar ve gebeliğin sonuna yanlışsız hormonal ve genetik faktörlerin de sayesinde kasık gölgesinden geçerek skrotuma inerler. Testislerin karın boşluğu haricinde olmalarının sebebi gelişimleri için gerekli sıcaklığın beden sıcaklığından daha düşük olmasıdır.
Aşağıda sıralanan birtakım niçinlerin inmemiş testis gelişmenine niye olduğu düşünülmektedir:
Erken doğum
Düşük yüklü doğum
Diğer üriner sistem hastalıkları
Gebelik periyodunda hormonal bozukluklar
Gebelik periyodunda alkol, sigara kullanması, kimi toksik hususlara maruz kalma
Nasıl teşhis konur?
Ailenin konuttaki müşahedeleri yahut genel çocuk muayenesi sırasında fark edilir ve Çocuk Cerrahının muayenesinde mutlaklaşır. Muayene vakti testisler kese haricinde her hangi bir yerde ele gelebilir yahut hiç bir yerde ele bulunamayabilir.
Gereksinim halinde ultrasonografi tatkiği yapılır. MR yahut bilgisayarlı tomografi epey daha ender kullanılır
Ele gelmeyen testislerde hem teşhis, hem tedavi emelli kapalı metotla (laparoskopi) karın içine bakılır.
İnmemiş testis çeşitleri
İki ana çeşit inmemiş testis mevcuttur: Ele gelen ve ele gelmeyen
Ele gelen inmemiş testis:
İnguinal (kasık bölgesinde)
Ektopik (normal iniş yolunun haricinde bir yerde: uyluk kenarında, penis köküne yakın, karşı kesede)
Retraktil testis (utangaç testis)
İnguinal
Ektopik
Karın arasında
Kayıp testis
Önceden gelişmemiş
daha sonradan gelişimi durmuş ve gerilemiş testisler
Retraktil testis nedir?
Retraktil yahut utangaç testis testisi asan kasların çeşitli niçinlerle (soğuk, endişe, travma) kasılması daha sonrası testisin keseden üste hakikat çıkma durumudur. Çoğunlukla 6-7 yaşa kadar zaten düzelir. Lakin takiplerde testis sıklıkla kesenin haricinde, kasık bölgesinde vakit geçiriyorsa inmemiş testis olarak kabul edilip ameliyatla indirilmesi gerekmektedir.
Önceden yerinde olan testis daha sonradan üst çıkar mı?
Bazı durumlarda küçük yaşlarda kesede olan testis çocuğun büyümesiyle yer değiştirir ve inmemiş testis gelişebilir. Bu durum testisi asan bağların büyüme suratının çocuğun büyüme suratına yetişemediği durumlarda görülür ve ameliyat gerektirir.
Kazanılmış inmemiş testis
Önceden yerinde olan testis kasık bölgesine yönelik yapılan cerrahi ameliyatlardan daha sonra üst çıkabilir ve buna kazanılmış inmemiş testis denir.
Ne vakit ve nasıl tedavi edilmeli?
Doğumda inmemiş testisi olan çocuklar 6 ayına kadar takip edilir. Bu yaştan daha sonra hala yerine inmemiş testislerin inme bahtı epey daha düşüktür ve tedavi edilmesi gerekmektedir. Tedavi
çocuğun 1 yaşına kadar, en geç 18 aylığına kadar yapılmalıdır.
Erken doğumlu prematüre bebeklerde testislerin keseye inmesi doğumdan daha sonraki periyotta daha uzun mühlet devam edebilir ve bu niçinle çocukların düzeltilmiş yaşının 6 ay olacağı vakte kadar tekip edilmesi gerekmektedir.
İnmemiş testisin kesin tedavisi ameliyatla testislerin keseye indirilmesidir. Muvaffakiyet oranı tek taraflı olgularda %89 – 100 içinde olup, iki taraflı olgularda daha düşüktür. Karın ortasındaki testislerdeyse muvaffakiyet talihi biraz daha düşük olup, bir kaç kademeli laparoskopik ameliyat gerektirebilir.
Ameliyat öncesi, ameliyat vakti ve ameliyat daha sonrası dönem
İnmemiş testis niçiniyle ameliyat edilecek çocuk ameliyat öncesi çocuk cerrahisi ve anestezioloji uzmanları tarafınca detaylı muayene edilir. Gerekli analizler alınır.
Ameliyat genel anestezi altında ekseriyetle kasıktan yapılan küçük kesiden uygulanır. Testis bulunarak keseye indirilir. Eş vakitli kasık fıtığı var ise tıpkı ameliyatla onarılır. daha sonrasında cilt emilebilir kozmetik dikişlerle kapatılır. daha sonrasında dikiş alınmasına gerek olmuyor. Ailenin isteğine bakılırsa eş vakitli sünnet de yapılabilir. Bu durum ameliyat daha sonrası çocuk için ek düşünce yahut fazladan ağrı yaratmaz.
Testisler ameliyat öncesi muayenede ele gelmediğinden kapalı ameliyatla laparoskopik olarak karın içine bakılır. Laparoskopik bakış vakti bir kaç durumla karşılaşılabilir.
Testise giden kord ve damarların kasık kanalından girdiği görülürse laparoskopi sonlandırılır ve ameliyata kasık bölgesinden devam edilir.
İnmmeiş testis kasık kanalının çabucak girişinde yahut karın ortasında rastgele bir yerde (karın duvarında yahut böbreklere yakın) görülürse kapalı usulle bir yahut ikiaşamalı olacak biçimde testis kasık bölgesinden keseye indirilir.
Karın ortasında kalan testis olması gerekenden epey daha küçük (atrofik) olabilir
Bazı durumlardaysa testise giden kord ve damarların kör sonlandığı ve testisin gelişmemesi durumu da kelam konusu olabilir.
Ameliyat daha sonrası bir kaç saat ortasında çocuk beslenerek meskene taburcu edilir. daha sonrasında makul aralıklarla denetime çağrılır.
Ameliyat daha sonrası nelere dikkat edilmeli?
Ameliyat daha sonras devirde takip hedefli nizamlı denetimler değer arz etmektedir. Ameliyat daha sonrası erken devirde yara yerinde nadiren enfeksiyon yahut kanama olabilir, keselerde süreksiz şişlik ve morluk görülebilir. Geç devirdeyse ender de olsa testis indirildiği yerden üst çıkabilir, testisin boyutunda küçülme olabilir.
İnmemiş testis tedavi edilmezse kararı ne olur?
Testisler vaktinde yerine indirilmezse birtakım istenmeyen durumlara yol açabilir. Bunlardan başlıcaları bu türlü sıralanabilir:
Kısırlık: Tek taraflı kriptorşidizimde risk düşük olsa da, iki taraflı hastalıklarda risk daha yüksektir. Tek taraflı inmemiş testisi olanların gelecekte çocuk sahibi olma oranları, öbür taraf testisin olağan çalışması niçiniyle toplumdaki beşerlerle tıpkı olacaktır. Lakin iki taraflı inmemiş testisi olanların gelecekte çocuk sahibi olma talihi biraz daha düşüktür. Daha geç ameliyat olanlardaysa testisin daha fazla etkilenmesi niçiniyle bu talih biraz daha azalır
Testis tümörleri: İnmemiş testis hikayesi olan erkeklerde olmayanlara bakılırsa testis kanseri gelişme riski 5 – 10 sefer daha yüksektir. İki taraflı inememiş testiste bu risk artarken, karın ortasında yerleşimli olanlarda bu risk daha yüksektir. Bunun haricinde ameliyat yaşının geciktirilmesi de kanser riskinin artmasına niye olabilir.
Travma: Kasık bölgesinde yerleşen testisler, yerleşimi niçiniyle travmalara daha açıktır.
Testis torsiyonu: Az bir durum olsa da, inmemiş testislerin dönmesi damar tıkanıklığına yol açar ve acil müdahele gerektirir, kimi durumlarda organ kaybına yolaçabilir
Kasık fıtığı: Büyük çoğunluğu klinik olarak bulgu vermese de inmemiş testislerin bir birçoklarına kasık fıtığı eşlik edebilir. Bu fıtıklar da inmemiş testis ameliyatı vakti onarılır.
Psikolojik tesir: Küçük yaştakı çocuklarda inmemiş testis çocuğun ebeveyinlerinde, daha ilerki dönemlerdeyse çocuğun kendisinde imaj niçiniyle ruhsal meselelere yol açabilir.