Apandisit nedir ve kimlerde görülür?
Çocukluk çağında en sık acil cerrahi ameliyat gerektiren hastalık akut apandisittir. Apandisit kalın bağırsakların bir kesimi olan, kör çıkıntı halinde gelişen apandiksin iltihabi hastalığıdır. Çocuklarda en sık 10 – 14 yaş aralığında görülse de, daha küçük çocuklarda geç teşhis niçiniyle daha ağır seyredebilir. Erkek çocuklarında kız çocuklarına nazaran daha sık rastlanır.
Apandiks ne işe fayda?
Eskiden apandisit fonksiyonsuz ve gereksiz bir organ olduğuna inanılırdı ve hasta öteki bir niçinle bile ameliyat olsa hastanın apandiksi tıpkı ameliyatla çıkarılırdı. Lakin yapılan araştırmalar apandiks duvarında epey sayıda bağışıklık hücresinin (lenfoid doku) olduğunu ve bu organın bağışıklık sisteminin değerli bir modülü olduğunu göstermiştir. Her hangi bir enfeksiyon vakti apandiks duvarındaki lenfoid dokunun şişmesi durumunda akut apandisitle benzeri bulgular görünse de, durumun akut apandisite ilerlemediği vakit içinderda ameliyat edilmesine muhtaçlık olmayabilir. Ama akut apandisit gelişmişse bu vakit yapılması gereken cerrahi olarak apandiksin çıkarılmasıdır. Bu durumun daha sonradan çocukların ömründe önemli yan tesirlere niçiniyet vermeyeceği düşünüşlmektedir.
Apandisit nasıl gelişir?
Apandiks ucu kör sonlanan organ olduğundan girişinin tıkanmasına niye olan her hangi bir olay daha sonrası ortasında salgılanan mukusun boşalması engellenebilir. Bu durumda apandiks ortasında giderek artan sıvı apandiksin şişmesine ve giderek kan dolanımının bozulmasına yol açar. Kan akımının bozulması apandiks duvarının şişmesine ve iltihaplanmasına yol açar. Apandiksin girişinin tıkanmasına en sık gayta taşları niye olsa da, küçük boyutlu çekirdekler, ayçekirdeği kabuğu üzere besinler de niye olabilir. Bunu haricinde apandiks duvarında hayli sayıda bağışıklık hücreleri (lenfoid doku) olduğundan geçirilen bağırsak yahut boğaz, akciğer üzere öbür organ enfeksiyonlarından daha sonra bu lenf hücreleri de şişerek tıkanıklığa niye olabilir.
İltihap geliştiği birinci evrede enfeksiyon apandiksle hudutlu olur (akut apandisit9. Ama vaktinde teşhis temalıp, tedavi edilmezse apandiks duvarı incelip patlar (perfore apandisit), enfeksiyon ve apandik ortasındaki gayta karın içine yayılır. Perfore apandisit gelişmesi durumunda hastalığın tedavisi zorlaşır, hayli fazla ilerlemiş durumlardaysa hayati tehtid eden durumlara (septik şok) niye olabilir.
Belitrileri nelerdir?
Apandisitin en kıymetli belirtisi karınağrısıdır. Tipik olarak önve göbek etrafında yavaşça şiddette başlar, 24 saat ortasında şiddetlenerek karın sağ orta-alt kısmına yerleşir. Büyük çocuklarda bu hikayeyi almak kolay olsa da, daha küçük çocuklar ağrının yerini tam olarak anlayamaz ve şikayetlerini açık biçimde söyleyemez. Bu niçinle de 5 yaşın altındaki çocuklarda apandisit tanısı daha geç temalır ve partlamış apandisit gelişme riski de daha yüksektir.
Bunun dılında apandisitli çocuklarda aşağıdaki semptomlar da görülür:
Nasıl teşhis temalır?
Apandisitin tanısı detaylı hikaye almakla başlar. Ağrının nasıl başladığı ve devam ettiği, iştah durumu, ek hangi belirtilerin olduğu, çocuğun bilinen hastalık hikayesi detaylı sorgulanır. daha sonrasında fizik muayene yapılır. Apandisit teşhisinde en değerli kriter Çocuk Cerrahı tarafınca yapılan fizik muayenedir. Fizik muayeneyle teşhis koyulabilir ve ameliyat sonucu alınabilir. Bunun haricinde yardımcı kan tetkikleri yapılarak çocuğun durumu detaylı öğrenilir. Teşhiste bununla birlikte USG (ultrasonografi) de kullanılır. Çocukta akut apandisit teşhisinde öteki patolojilerden şübheleilmediği durumlarda bilgisayarlı tomografi üzere görüntülemelere gerek duyulmamakatadır.
Apandisit öteki hangi hastalıklarla karışabilir?
Çocuklarda akut apandisit misal semptomlarla giden birtakım hastalıklarla karışabilir.
Apandisit tedavisi organın cerrahi olarak çıkarılması – apandektomidir.
Apandisit öncesinden partlamamışsa hastalar etresi gün konuta taburcu edilirler. Partlamış apandisit durumlarındaysa damardan antibiyotik alması için hastalar duruma bakılırsa 3 – 7 gün daha hastanede kalmaya devam ederler. Hastaniçin daha sonraki büsbütün topralama müddetiyle ortalama olarak 1 – 2 haftadır.
Ameliyat edilmezse ne olur?
Apandisite teşhis koyulmazsa yahut tedavi edilmezse perfore apandisit gelişir ve daha sonrasında enfeksiyon karın içine yayılır. Karın içine yayılan enfeksiyon peritonitle sonuçlanır ve daha sonrasında hasta hala tedavi edilmemişse hayati tehtid eden septik şok üzere yayılmış enfeksiyon durumuna niye olabilir.
Çocukluk çağında en sık acil cerrahi ameliyat gerektiren hastalık akut apandisittir. Apandisit kalın bağırsakların bir kesimi olan, kör çıkıntı halinde gelişen apandiksin iltihabi hastalığıdır. Çocuklarda en sık 10 – 14 yaş aralığında görülse de, daha küçük çocuklarda geç teşhis niçiniyle daha ağır seyredebilir. Erkek çocuklarında kız çocuklarına nazaran daha sık rastlanır.
Apandiks ne işe fayda?
Eskiden apandisit fonksiyonsuz ve gereksiz bir organ olduğuna inanılırdı ve hasta öteki bir niçinle bile ameliyat olsa hastanın apandiksi tıpkı ameliyatla çıkarılırdı. Lakin yapılan araştırmalar apandiks duvarında epey sayıda bağışıklık hücresinin (lenfoid doku) olduğunu ve bu organın bağışıklık sisteminin değerli bir modülü olduğunu göstermiştir. Her hangi bir enfeksiyon vakti apandiks duvarındaki lenfoid dokunun şişmesi durumunda akut apandisitle benzeri bulgular görünse de, durumun akut apandisite ilerlemediği vakit içinderda ameliyat edilmesine muhtaçlık olmayabilir. Ama akut apandisit gelişmişse bu vakit yapılması gereken cerrahi olarak apandiksin çıkarılmasıdır. Bu durumun daha sonradan çocukların ömründe önemli yan tesirlere niçiniyet vermeyeceği düşünüşlmektedir.
Apandisit nasıl gelişir?
Apandiks ucu kör sonlanan organ olduğundan girişinin tıkanmasına niye olan her hangi bir olay daha sonrası ortasında salgılanan mukusun boşalması engellenebilir. Bu durumda apandiks ortasında giderek artan sıvı apandiksin şişmesine ve giderek kan dolanımının bozulmasına yol açar. Kan akımının bozulması apandiks duvarının şişmesine ve iltihaplanmasına yol açar. Apandiksin girişinin tıkanmasına en sık gayta taşları niye olsa da, küçük boyutlu çekirdekler, ayçekirdeği kabuğu üzere besinler de niye olabilir. Bunu haricinde apandiks duvarında hayli sayıda bağışıklık hücreleri (lenfoid doku) olduğundan geçirilen bağırsak yahut boğaz, akciğer üzere öbür organ enfeksiyonlarından daha sonra bu lenf hücreleri de şişerek tıkanıklığa niye olabilir.
İltihap geliştiği birinci evrede enfeksiyon apandiksle hudutlu olur (akut apandisit9. Ama vaktinde teşhis temalıp, tedavi edilmezse apandiks duvarı incelip patlar (perfore apandisit), enfeksiyon ve apandik ortasındaki gayta karın içine yayılır. Perfore apandisit gelişmesi durumunda hastalığın tedavisi zorlaşır, hayli fazla ilerlemiş durumlardaysa hayati tehtid eden durumlara (septik şok) niye olabilir.
Belitrileri nelerdir?
Apandisitin en kıymetli belirtisi karınağrısıdır. Tipik olarak önve göbek etrafında yavaşça şiddette başlar, 24 saat ortasında şiddetlenerek karın sağ orta-alt kısmına yerleşir. Büyük çocuklarda bu hikayeyi almak kolay olsa da, daha küçük çocuklar ağrının yerini tam olarak anlayamaz ve şikayetlerini açık biçimde söyleyemez. Bu niçinle de 5 yaşın altındaki çocuklarda apandisit tanısı daha geç temalır ve partlamış apandisit gelişme riski de daha yüksektir.
Bunun dılında apandisitli çocuklarda aşağıdaki semptomlar da görülür:
İştahsızlık (en değerli bulgulardandır)
Bulantı ve kusma (ağrı daha sonrası başlar)
İshal
Ateş (Perfore apandisitte daha sık görülür)
Sağ tarafa eğilerek yürüme
Yatarken sessiz ve ayakları karına çekerek yatma
Nasıl teşhis temalır?
Apandisitin tanısı detaylı hikaye almakla başlar. Ağrının nasıl başladığı ve devam ettiği, iştah durumu, ek hangi belirtilerin olduğu, çocuğun bilinen hastalık hikayesi detaylı sorgulanır. daha sonrasında fizik muayene yapılır. Apandisit teşhisinde en değerli kriter Çocuk Cerrahı tarafınca yapılan fizik muayenedir. Fizik muayeneyle teşhis koyulabilir ve ameliyat sonucu alınabilir. Bunun haricinde yardımcı kan tetkikleri yapılarak çocuğun durumu detaylı öğrenilir. Teşhiste bununla birlikte USG (ultrasonografi) de kullanılır. Çocukta akut apandisit teşhisinde öteki patolojilerden şübheleilmediği durumlarda bilgisayarlı tomografi üzere görüntülemelere gerek duyulmamakatadır.
Apandisit öteki hangi hastalıklarla karışabilir?
Çocuklarda akut apandisit misal semptomlarla giden birtakım hastalıklarla karışabilir.
Gastroenterit
Kabızlık
İdrar yolu enfeksiyonu
Kızlarda yumurtalık kistleri
İnflamatuvar bağırsak hastalıkları
Bağırsak düğümlernmesi (invajinasyon)
Apandisit tedavisi organın cerrahi olarak çıkarılması – apandektomidir.
Apandisit öncesinden partlamamışsa hastalar etresi gün konuta taburcu edilirler. Partlamış apandisit durumlarındaysa damardan antibiyotik alması için hastalar duruma bakılırsa 3 – 7 gün daha hastanede kalmaya devam ederler. Hastaniçin daha sonraki büsbütün topralama müddetiyle ortalama olarak 1 – 2 haftadır.
Ameliyat edilmezse ne olur?
Apandisite teşhis koyulmazsa yahut tedavi edilmezse perfore apandisit gelişir ve daha sonrasında enfeksiyon karın içine yayılır. Karın içine yayılan enfeksiyon peritonitle sonuçlanır ve daha sonrasında hasta hala tedavi edilmemişse hayati tehtid eden septik şok üzere yayılmış enfeksiyon durumuna niye olabilir.