Afgan kanaat başkanlarından ABD’de kritik temas: Türkiye orta bulucumuz olsun

bencede

New member
ABD’nin Afganistan’dan çekilmesi ve Taliban’ın 15 Ağustos 2021’de Kabil’i alarak hükümeti ele geçirmesinin akabinde ülkede insani şartlar giderek kötüleşiyor.

ABD’nin Afgan devletlerine ve özel müteşebbisler ile halka ilişkin 9 milyar dolar civarındaki finansal varlıkları dondurması ve Afganistan’a insani yardımın ulaştırılmasında kullanılabilecek bankacılık bölümüne yönelik kısıtlamalar getirmesi ülkedeki krizi daha da derinleştiriyor.

Bu hususta Washington’da Afgan örgütlerle Amerika Zekat Vakfının ortak düzenlediği “Afganistan için Barış ve İnsani Yardım Konferansı” marjında açıklama yapan Afgan kanaat başkanları ve eski siyasetçiler ülkedeki krize işaret ediyor.

“Gani hükümetinin önünde sonunda çökeceği belliydi”

Eski Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani devrinde Senatör ve Senato Lideri olan lakin Gani tarafınca anayasaya muhalif bir biçimde nazaranvden alınan Bahtar Aminzai, “Yolsuz, anayasayı ihlal eden, yalnızca kelamda hükümet olan bir yapının bir ulusun hayalini temsil edemeyeceğini ve en nihayetinde çökeceğini biliyorduk.” dedi.

Gani idaresinin Afganistan açısından kıymetli biroldukca fırsatı kaçırdığını anlatan Aminzai, ABD ile Taliban içindeki görüşmelerde Afgan idaresinin pek zayıf kaldığını zira Gani’nin birkaç genci müzakereci olarak gönderdiğini lisana getirdi.

ABD öncülüğünde kurulmuş olan Afgan hükümetinin temellerinin zayıf olduğuna işaret eden Aminzai, “Temel fazlaca zayıftı ve yalnızca savaş ağalığı üzerine konseyiydi. Bunun önünde sonunda çökeceği aşikardı.” dedi.

Aminzai, “Gani’nin çatışmayı çözemeyeceği, kriz konusunda uygun bir tahlil müzakeresi yapamayacağı açıktı. O yalnızca Cumhurbaşkanlığı mühletini tamamlayacak biçimde işleri uzatma peşindeydi.” değerlendirmesinde bulundu.

15 Ağustos ve daha sonraki süreçte insanların Kabil Hamid Karzai Memleketler arası Havaalanı’na akın etmesi ve Amerikan uçaklarına binmeye çalışmasına ait manzaraları pahalandıran Aminzai, 20 yıllık işgal sırasında milletlerarası koalisyon ile çalışmış insanların Taliban korkusu ile ülkeden kaçmak için bu süreci bir fırsat olarak gördüğünü ve o imgelerin her manada üzücü olduğunu kaydetti.

Aminzai, Taliban’ın şu anda muhaliflerini affetme konusunda müspet bildiriler verdiğini ve bunun da düzgün bir gösterge olduğunu kaydetti.

Türkiye’den ABD ile Taliban içinde orta bulucu olması davetinde bulundu

Eski Afgan siyasetçi, şu anda ülkedeki kıtlık ve insani dramı çözmek için siyaseten ABD ile Taliban’ın birebir lisanı kullanımını sağlamak için efor gösterdiklerini söylemiş oldu.

ABD’nin bankacılık sisteminde dondurduğu finansal varlıkların bir kısmının halka ve lokal yatırımcılara ilişkin olduğunu hatırlatan Aminzai, insanların eski hükümet devrinde tasarruflarını güvenlik maksadıyla bankalara yatırdığını fakat şu anda gereksinimleri olduğu biçimde bu paraya ulaşamadıklarını söz etti. Aminzai, ABD’nin Afgan bankacılık sisteminde dondurduğu 9 milyardan dolardan fazla bir ölçünün 3,5 milyar dolarının hükümetten çok mahallî teşebbüs ve şahıslara ilişkin olduğuna dikkat çekti.

Aminzai, “Şu anda memleketler arası toplumdan Afgan halkının acil gereksinimi olan ve devlete ilişkin olmayan varlıkları özgür bırakılmasını istiyoruz.” diye konuştu.

Türkiye ile Afganistan içinde derin bir tarihi bağ olduğunu tabir eden Aminzai, Türkiye’nin ve bilhassa Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Afganistan’da epey sevildiğini vurguladı.

Aminzai, Türkiye’den, Afganistan’a kalıcı istikrar getirmek üzere ABD ile Taliban içinde aracı olmasını istediklerini belirtti.


Taliban bile Afgan hükümetinin bu kadar kısa müddette çökmesine şaşırdı


Eski Afganistan Cumhurbaşkanı Hamid Karzai’nin danışmanlarından Tajj Eyyubi, Gani hükümetinin çöküşünün herkesi şaşırttığını, 15 Ağustos’ta Taliban’dan birinin kendisini arayarak hükümetin çöküşünün bu kadar süratli olacağını beklemediklerini söylemiş oldu.

Eyyubi, “Aslında onlar (Taliban), kentin haricinde bekleyip siyasi bir tahlile varacaklarını düşünüyorlardı.” dedi.

Gani hükümetini yolsuzlukla eleştiren Eyyubi, “Gani ve takımı aslında öldürülmekten fazla, yolsuzluklarından dolayı adaletin önüne çıkarılacaklarından korkuyorlardı. Afganistan’dan kaçan savaş ağalarının birçok mahkemeye çıkarılmaktan korktu.” değerlendirmesinde bulundu.

ABD ile Taliban’ın “kucaklayıcı hükümet” konusunda anlaşamadığını belirten Eyyubi, iki tarafın bu hususta ne kastettiğinin de net olmadığına ve bu bağlamda iki tarafın birebir lisanı kullanımını sağlamak gerektiğine vurgu yaptı.


“15 Ağustos yalnızca Afganlar için değil, dünya için de bir trajediydi”

Konferansın organizatörlerinden ve Afganistan’daki 180 sivil toplum kuruluşunun çatı örgütü ACBAR’ın Lideri Abdussubhan Misbah, “Dürüst olmak gerekirse 15 Ağustos şokunu atlatmış değiliz. Afganlar olarak olağan değiliz, âlâ hissetmiyoruz. Karşı karşıya kaldığımız durumu asla beklemiyorduk.” tabirlerini kullandı.

Afganistan’da hükümetin çökmesi ve Taliban’ın Kabil’e girmesinin beklenmedik biçimde süratli gerçekleştiğini söyleyen Misbah, hükümetin çökmesi, ABD’nin çekilmesi ve daha sonrasında ortaya çıkan insani krizin Afgan halkına fazlaca büyük zorluklar getirdiğini belirtti.

Misbah, “15 Ağustos yalnızca Afganlar için değil, dünya için de bir trajediydi.” dedi.

Afgan halkının yüzde 75’inin şu anda fakirlik sonunun altında yaşadığını anlatan Misbah, Birleşmiş Milletler (BM) raporlarına göre Afganistan’da 1 milyon civarında çocuğun açlıktan ölebileceğini kaydetti.

Misbah, “Tüm bunlar bizim hükümetimizin beklenmedik biçimde çökmesi, eski önderlerimizin ve milletlerarası toplumun başarısızlığından kaynaklandı.” diye konuştu.

Taliban ile ABD’nin hala biroldukca bahse farklı yaklaştığına işaret eden Misbah, “Onların (ABD ve Taliban) ortalarındaki bu uyuşmazlığı bir an evvel çözmelerini istiyoruz zira vakit daralıyor, oradaki durum daha da acil hale geliyor.” dedi.

ABD’nin ülkenin bankacılık sistemini dondurmuş olmasını eleştiren Misbah, insani yardımın ulaşması için bu yaptırımların kaldırılması gerektiğini belirtti.

Misbah, ABD’ye Afganistan’ın dondurulan finansal varlıklarının özgür bırakılmasını talep ederken, ülkede insani yardım konusunda da bir strateji ve plan oluşturulması gerektiğini tabir etti.


Demir, insani yardımlar için finansal kanalların açılması davetinde bulundu

Konferansın organizatörlerinden Amerikan Zekat Vakfı Yöneticisi Halil Demir, ABD’de 100 ila 150 bin Afgan’ın yaşadığını ve bunlar içinde değerli kabiliyet ve tecrübeye sahip şahısların bulunduğunu belirterek Zekat Vakfının da bu diasporayı Afganistan’daki insani krizin çözülmesi için ortak bir akıl üretmek üzere bir ortaya getirmek için uğraş sarf ettiğini kaydetti.

Dünyanın Afganistan’a yardım etmek istediğini lakin finans yollarının kapalı olması ve ABD’nin Taliban hükümetini tanımamasının bu ülkeye insani yardımın ulaşmasını engellediğini vurgulayan Demir, “Bankalar bizim yapmak istediğimiz yardımlara hazır değiller. Bu şu andaki en büyük sorun. Yani finansal erişim hizmetlerinin olmaması hepimizin sorunu. Bunu bizim Amerikan devletine veya Amerikalı yetkililere düşünülmesi gereken bir soru olarak gündemlerine getirmesi ve onlar tarafınca buna bir tahlil bulunması gerektiğini izah etmemiz gerekir.” diye konuştu.

Afganistan’daki krizin tüm insanlığın sorunu olduğuna işaret eden Demir, dünyadaki Müslümanların son derece makûs durumda olan Afgan halkına el uzatması gerektiğinin altını çizdi.

ABD idaresi, Taliban ile 29 Şubat 2020’de mutabakata varmış ve 1 Mayıs 2021’de Afganistan’dan büsbütün çekileceği konusunda mutabık kalmıştı.

Lakin ABD Lideri Joe Biden idaresi, 1 Mayıs’tan başlamak üzere 11 Eylül’e kadar büsbütün çekilmiş olacaklarını açıklamıştı.

Başşehir Kabil’i kuşatan Taliban, 15 Ağustos’ta Cumhurbaşkanı Eşref Gani’nin ülkeyi terk etmesinin akabinde kenti çatışmasız biçimde denetimine almıştı.

Taliban’ın Kabil’e girmesi ile on binlerce Afgan Kabil Hamid Karzai Havaalanı’na akın etmiş ve Amerikan askeri nakliye uçakları ile ülkeden kaçmaya çalışmıştı.

Birtakım Afganların uçakların tekerlek kapaklarına asılması ve kapakların kapanması ile düşmeleri objektiflere yansımıştı.